ثبت جهانی شوش؛ شعار یا اقدام!؟

وی خاطرنشان کرد: چندین سال است که در رسانه‌ها خبر از ثبت جهانی شوش در فهرست آثار یونسکو به میان می‌آید و این امر مهم بنا به دلایل مختلفی هر سال به سال بعد موکول می‌شود و چنین برداشت می‌شود که این موضع جنبه تبلیغاتی داشته و یا عملی خواهد شد.

درویشی گفت: البته تاکنون سازمان میراث فرهنگی فعالیت‌هایی جهت ساماندهی و مرمت محوطه های تحت پوشش در شوش صورت گرفته است و برخی از آن‌ها همچون ساماندهی و مرمت کاخ اردشیر پس از اتمام بخشی از آن در سال گذشته به حال خود رها شده است. در این بین همچنان پروژه تعیین عرصه و حریم شوش از طرف مسؤولان ابلاغ رسمی نشده و گمان می‌رود همچنان بلاتکلیف مانده است.

این دوستدار میراث فرهنگی بیان کرد: صدور مجوز‌های ساخت‌وساز در شوش طی چند سال اخیر شاهد تناقض های آشکاری است که همین موضوع در بسیاری از موارد موجب نارضایتی شهروندان گردیده است. به عنوان مثال، در یک محدوده مشخص مجوز ساخت‌وساز با ضوابطی متفاوت با مکانی که درست در مجاورت آن واقع شده است صادر می‌شود .

او یادآوری کرد: مجوزهای تبعیض‌آمیز برای ارتفاع بناها زمینۀ نارضایتی عده زیادی از مردم را فراهم آورده‌اند. به عنوان نمونه، ساختمان بانک قوامین که به همسایۀ کناری آن اجازۀ ساخت‌و‌ساز داده نمی‌شود.

این کارشناس ارشد تاریخ خاطرنشان کرد: در حالی صحبت از ثبت جهانی محوطه شوش می‌شود که حتی هنوز عرصه و حریم این محوطه مشخص نشده است و شاهد صدور مداوم مجوزهای متناقضی هستیم که در سال‌های اخیر صادر شده است.

درویشی معتقد است: نبود مدیریت توانمند و منسجم که بتواند با برنامه‌ریزی دقیق و کارشناسی از پس مشکلات ایجاد شده در حوزه میراث فرهنگی برآید از مهمترین معضلات شوش در روند ثبت جهانی آن است.

وی عنوان کرد: آیا اهمیت و جایگاه شوش به عنوان بهشت باستان شناسی کشور تا جایی نزول کرده که نباید شاهد حضور مدیریت توانمندی در آن باشیم؟

مدیر انجمن دوستداران میراث فرهنگی شوش بیان کرد: طی بررسی که انجام داده‌ایم از سال 1389 تاکنون به صورت مستمر کمتر از یک ماه ساعت کاری مدیرمجموعه در محل کار خود حضور داشته است. حال چه گونه مدعی ثبت جهانی شوش خواهیم بود زمانی که ابتدایی‌ترین گام یعنی اجرای پلان مدیریت در آن شکل نگرفته و از طرف دیگر عرصه و حریم محوطه باستانی همچنان در حال تعرض است و طی چند سال گذشته بارها و بارها شاهد تخریب و تعرض به بقایای آثار تاریخی شده‌ایم؟

او، با بیان این که به نظر می‌رسد مشکل اساسی در شوش عدم هماهنگی بین مسؤولان ذی‌صلاح در امر ثبت جهانی است، گفت: آیا ارزش و جایگاه شوش برای سازمان میراث فرهنگی کشور ناشناخته است؟ البته که این چنین نیست، ولی متاسفانه شاهد آن هستیم که شوش از راه دور مدیریت می‌شود تا جایی که صدور یک استعلام در طی چند سال گذشته مستلزم طی کردن 30 کیلومتر و گاهی حضور شهروندان شوش در شهرستان دزفول باشد.

درویشی یادآور شد: تاکنون محوطه 400 هکتاری عرصه باستانی به صورت کامل محصور نشده است. به تازگی نیز نرده‌های فلزی حصار ضلع جنوبی محوطه هم به علت عدم استقامت کافی به سرقت رفته است. طی سال گذشته چندین بار این محوطه مورد تعرض و تجاوز حفاران غیر مجاز قرار گرفته است.

وی در همین زمینه افزود: آثار باستانی موجود در باغ موزه شوش همچنان بی‌پناه در برابر آسیب‌های جدی انسانی و طبیعی قرار گرفته‌اند و آثار سنگی کاخ آپادانا نیز روزبه‌روز وضعیت ناخوشایندتری دارند. طی هشت سال گذشته و به ویژه دوره چهار ساله گذشته متاسفانه مدیریت میراث فرهنگی در سطح استان صرفاً به اقداماتی نمایشی و نه اساسی و بنیادین در شوش دست زد. برگزاری همایش‌هایی که صرفاً بار تبلیغاتی داشته و جز صرف بودجه کاری از پیش نبرده و خروجی علمی تا کنون نداشته است.

این دوستدار میراث فرهنگی تاکید کرد: با این حال، منکر بسیاری از تلاش‌ها و کوشش‌های کارشناسان حوزه میراث فرهنگی طی سالیان اخیر نباید شد، ولی آن چه که صورت پذیرفت در برابر ارزش و اهمیت آثار و حجم بالای آسیب و تخریب شاید ناچیز به نظر آید. انتظار می‌رود با تغییرات صورت گرفته در چند ماهه گذشته در سطح کشور و استان حوزه میراث فرهنگی شوش نیز ساماندهی شده و در کوتاه مدت به آن چه که شایسته تاریخ و فرهنگ و تمدن ایرانی است، برسد.