سناریوی دیگری از سفر شینزو آبه

تدبیر24»تصور کنیم که این بار به جای آنکه آب پاکی روی دست شینزو آبه نخست وزیر ژاپن و آمریکایی‌ها ریخته شود، جور دیگری برخورد می‌شد. بدین معنا که به آقای آبه گفته می‌شد که مردم ایران خاطرات خوبی از آمریکایی‌ها ندارند. به گذشته‌ها کاری نداریم به کودتای 28 مرداد، حمایت آمریکایی‌ها از محمدرضا پهلوی و مساله جنگ و فعلا به آنها نمی‌پردازیم، اما همه دنیا شاهد بود که قریب به دو سال مذاکرات نفسگیر با آمریکایی‌ها صورت گرفت و توافقی بین‌المللی به نام برجام شکل گرفت، اما هنوز جوهر آن خشک نشده بود که ما دیدیم آمریکایی‌ها یکجانبه از آن خارج شدند. بنابراین آقای آبه، به نظر شما ملت ایران چگونه دومرتبه با آمریکایی‌ها پای میز مذاکره بنشیند و دنبال توافق باشد؟ آقای آبه، چه تضمینی وجود دارد که آمریکایی‌ها هر تعهد، توافق و سند بین‌المللی را که امضا می‌کنند پای آن بایستند؟ اما به‌واسطه احترامی که مردم ایران برای مردم ژاپن قائلند و به‌واسطه ستمی که به مردم ژاپن در جریان جنگ جهانی دوم رفت ما حاضریم به احترام شخص شما با یکدیگر بنشینیم و تبادل نظر نماییم، لازمه آن این است که ژاپنی‌ها تضمین کنند. به عبارت دیگر اگر قرار باشد که تحریم‌ها برداشته شود، ژاپن باید تضمین کننده برداشتن آن تحریم‌ها باشد. یا اگر هر تعهد و توافق دیگری که صورت می‌گیرد، ژاپنی‌ها آن را تضمین کرده و به عنوان یک حکم در مقابل چشم مردم نگاه کنند. به‌علاوه تکنولوژی، صنعت و سرمایه ژاپن می‌تواند در خدمت رشد و توسعه جمهوری اسلامی ایران قرار گیرد. هر چند که در همین شرایط نیز که آبه دست خالی تهران را ترک کرد و آنچه را که دونالد ترامپ از او خواسته بود، نتوانست برای وی به ارمغان ببرد، بازهم ایران می‌تواند با ارتباطات گسترده‌ و تنگاتنگ با ژاپنی‌ها از آنها برای رشد و توسعه کشور استفاده کند. مسلما ارتباط با ژاپن سود به مراتب بیشتری برای کشورمان دارد تا ارتباط با کشورهایی که نه تنها سودی برایمان ندارند بلکه برای ایران هزینه‌تراشی نیز می‌کنند. ایران باید با کشورهایی مانند ژاپن ارتباط بیشتری برقرار کند و از طرف دیگر اروپایی‌ها را نیز از دست ندهد. چراکه می‌تواند در چارچوب برجام با استفاده از ارتباطات دوجانبه از ظرفیت گسترش تجارت با آنها استفاده کرده و اقتصاد بحرانی کشور را سروسامانی ببخشد. گرچه همه اینها بستگی به این دارد که اروپایی‌ها چه رویکردی در ارتباط با ایران و برجام اتخاذ کنند.

صادق زیباکلام، استاد دانشگاه