خواسته‌هاي مشروع ايران

تدبیر24»وقتي ايالات متحده تحت رهبري دونالد ترامپ از جمع 1+5 خارج شد و تهديد كرد كه هر كسي هم از اين به بعد تحريم‌هايي كه عليه ايران وضع مي‌كنم را ناديده بگيرد او را هم جريمه خواهم كرد، شركت‌هاي بزرگ اروپايي از حضور در ايران امتناع كردند. ايران نيز تذكرات لازم را در اين زمينه به اروپايي‌ها داد كه شما متعهد هستيد كه آنچه در برجام ذكر شده، انجام دهيد و زمينه‌هاي اينكه ايران از مواهب برجام بتواند برخوردار شود نيز بايد فراهم كنيد. طرف‌هاي اروپايي ضمن اذعان اين حق كه در بيانيه‌ رهبران 3 كشور اروپايي حاضر در مذاكرات منعكس شد اما در عين حال تحرك كمي در خصوص بحث مواهب اقتصادي براي ايران از خودشان نشان دادند. ايران نسبت به اين موضوع بارها اعتراض كرده است. اعتراض ايران بر اين مبنا بود كه اگر شركت‌هاي چند مليتي بزرگ داراي ارتباطات گسترده با امريكا وارد اين فضا بشوند حداقل شركت‌هاي كوچك و متوسط اروپايي بايد وارد كار با ايران شوند چراكه آنها روابط گسترده اقتصادي با امريكا ندارند و قاعدتا نبايد نگران تحريم‌هاي امريكا باشند. ايران نيز خطاب به دولت‌هاي اروپايي عنوان كرده بود كه شما در اين حد به شركت‌هاي اروپايي اشراف داريد كه بتوانيد آنها را براي كار با ايران تشويق كنيد. به اين معني كه طبق تعهدات ذيل برجام، نفت ايران را براي پتروشيمي‌هاي خود خريداري كنند. اينكه علاوه بر پول نفت ايران، دولت‌هاي اروپايي متعهد هستند كه اعتبارات بيشتري را بر پول نفت ايران اضافه كنند تا به موجب آن مراودات گسترده‌تر شود و علاوه بر آن نيز قرار بر اين بوده كه ساير كشورهاي اروپايي نيز وارد اين فرآيند شوند و با ايران مراودات گسترده خود را آغاز كنند. اما نه تنها اين اتفاق رخ نداد بلكه در قدم اول آنها به ‌شدت تعلل كردند و ايران تهديد كرد كه اگر اروپايي‌ها به تعهدات خود عمل نكنند، دليلي ندارد كه ما به اجراي تعهدات خود ادامه دهيم. از همين رو ايران طرحي را صورت داد كه گام به گام از تعهدات خود نسبت به برجام بكاهد و به اين ترتيب گام اول طراحي شد كه مقداري از تعهدات به ترتيبي كه ميزان غني‌سازي كه متعهد بود آنها حدود 320 كيلو ذخيره داشته باشد را افزايش داد.

همچنين در سوي ديگر آب سنگين اراك كه متعهد به فروش آن از طريق عمان بود را متوقف كرد و ظاهرا ميزان آن نيز از حد مجاز تعيين شده در برجام فراتر رفته است. در گام دوم كه تا آخر وقت امروز به پايان مي‌رسد، درصد غني‌سازي از 3.67 را ايران به 4.5 درصد رسانده و بعضا گفته شده كه شرايط فراهم است كه ايران تا غني‌سازي 20 درصد ادامه دهد كه اين مرحله در حال پايان يافتن است. در اين فاصله اروپايي‌ها به خصوص در آغاز مرحله دوم تحرك خود براي نجات برجام را جدي‌تر كردند. هايكوماس، وزيرخارجه آلمان به تهران آمد كه با واكنش تند ايران مواجه شد. تحركات ديگري از سوي آقاي ماكرون مطرح شد كه در اين ميان فريز در برابر فريز به ميان آمد كه ايران و امريكا هر دو طرف اقدامات خود را متوقف كنند اما واقعيت آن است كه امريكا عالي‌ترين سطح مقام‌هاي جمهوري اسلامي را نيز تحت تحريم قرار داده است. امريكا، رهبري و وزيرخارجه جمهوري اسلامي ايران را تحت تحريم قرار داده كه اين به معناي پايان يافتن تحريم‌هاي امريكاست چراكه ديگر چيزي براي تحريم باقي نمانده است. البته امانوئل ماكرون، رييس‌جمهوري فرانسه به تلاش خود ادامه داد و در حاسيه اجلاس گروه 7 در شهر بياريتز فرانسه در نشستي كه با دونالد ترامپ رييس‌جمهور ايالات متحده داشت، قصد داشت به نحوي نظر او را براي ارايه معافيت‌هاي محدود به ايران براي فروش نفت جلب كند. از همين رو اين طرح هنگامي كه به ميان آمد آقاي ظريف مجوز لازم را دريافت كرد كه به بياريتز سفر كند تا ببينيد ماجرا چيست. هنگامي كه با آقاي ماكرون ديدار كرد سپس بخشي از طرح ارايه شده از سوي فرانسه به ايران درز كرد. از همين رو وزراي خارجه 3 كشور اروپايي نشستي را برگزار كردند و پيشنهاداتي براي پيشبرد اين مذاكرات ارايه دادند. پيرو اين مذاكرات آقاي عراقچي، معاون وزير امورخارجه به فرانسه سفر كرد تا در سطح معاونين وزرا جنبه‌هاي فني مباحث مطرح شده را بررسي كنند. شنيده‌ها حاكي از آن است كه پيشنهادات شامل فروش 700 هزار بشكه نفت و در سوي ديگر اتحاديه اروپا 15 ميليارد دلار خط اعتباري به ايران اختصاص دهد همچنين به تعدادي از كشورها براي خريد از ايران معافيت نفتي ارايه دهد. ظاهرا اين 3 پيشنهاد مورد بحث در مذاكرات بوده است. خواسته ايران در اصل اين است كه بايد همه آنچه در برجام ذكر شد را اگر امريكا عمل نمي‌كند، اروپايي‌ها به آن عمل كنند. اروپا بايد نفت ايران را بخرد و يك خط اعتباري براي خريد نفت ايران اختصاص دهد همچنين بايد زمينه تجارت با ايران فراهم شود كه ايران علاوه بر دريافت دارو و غذا بتواند نيازهاي خود را تامين كند. بايد همه كشورهاي اروپايي بدون محدوديت مراودات خود را با ايران برقرار كنند. وقتي نسبت به اينها تعهدات طبق برجام وجود دارد بايد زمينه فروش نفت ايران فراهم شود. نبايد پول ايران تنها در يك محدوده‌اي قرار گيرد كه فقط با آن دارو و غذا تهيه كند. اينها خواسته‌هاي مشروع ايران طبق برجام است. هر چند اروپايي‌ها به ايران فشار وارد مي‌كنند كه وارد مذاكره با امريكا شوند اما خواسته ايران نيز تنها يك چيز است كه امريكا به برجام بازگردد و تحريم‌ها لغو شود و در قالب برجام اگر اعتراضي وجود دارد، حاضر به مذاكره در موارد مورد نظر هستيم هر چند كه در داخل برجام مكانيسمي پيش‌بيني شده كه اگر كشوري به اختلافي برخورد كرد به كميسيون حل اختلاف مراجعه كند تا مورد بررسي قرار گيرد. اما امريكا چنين راهي را در پيش نگرفت و يك ‌طرفه از برجام خارج شد و فشار هم به ساير اعضا وارد كرد كه از توافق خارج شوند كه خوشبختانه تاكنون تنها و منزوي مانده ولي فشارهاي امريكا باعث محدوديت‌هاي ايران شده است. حال بايد ديد در مذاكراتي كه آقاي عراقچي با فرانسوي‌ها داشته، مي‌توانند طرفين مسائل خود را با يكديگر حل و فصل كنند يا خير و در آن صورت بايد ديد كه گام سومي كه بناست امروز اعلام شود به‌ طور كامل اجرايي مي‌شود يا جلوي اجراي آن در صورت توافق گرفته خواهد شد.

سید جلال ساداتیان؛تحلیلگر