مشعل فداکاری در دل کوهستانهای شمال شعله ور است

تدبیر24: داستان ریزعلی خواجوی دهقان فداکاری که در شبانگاه یک روز سرد زمستان برای جلوگیری از سانحه قطار و برخورد با کوه، با لباس هایش مشعلی برافروخت و جان مسافران را نجات داد، هنوز در کتابهای درسی کودکان نقش بسته است اما فداکاریهایی از این دست، همواره بر سینه " ورسک"، این پل تاریخی و شاهکار مهندسی کوهستانهای شمال حک شده و ورسک رازدار جانفشانی و از خودگذشتگی دهقانان فداکار است.
 
همواره قصه دهقانهای فداکار مازندران در تاریکی کوهستان شنیده می شود که با جانفشانی هایشان برای مرمت و تعمیر خطوط ریلی، از بروز سانحه ای جلوگیری می کنند تا صدای ضجه و ناله مسافران، سکوت شبانه البرز کوه را نشکند.
 
فداکاری های دهقان فداکار، کماکان در ایستگاه ها و گذرگاه های ریلی شمال ثبت می شود، سوزنبانان و راهدارانی که به رغم تمامی مشکلات و نیازهای شغلی با تمام توان، خطوط ریلی را از وضعیت مناسب برخوردار کرده اند و با این حال، نقش و جایگاه آنان، به فراموشی رفته و حقوق و مزایای حداقلی، سهمشان شده و دیگر از " تندیس فداکاری" که در سال 85 به " ریزعلی خواجوی " اهدا شد، خبری نیست.
 
در یکی از اولین روزهای تابستان که صورت زمین از گرمای سوزان خورشید، داغ و سرخ شده بود، پای دلگویه های راهداران ریلی شمال در ساری نشستیم، ایستگاه کوچک و باصفایی که از حاشیه آن روزانه چند رام قطار عبور می کند و وظیفه این راهداران، مسدود کردن مسیر و حفظ ایمنی و جان مردم است.
 
نگرانی از پایین بودن اطلاعات مردم نسبت به گذرگاههای ریلی
 
امیرعبادی راهدار خط ریلی ساری که چندسالی است به عنوان راهدار مشغول فعالیت است، از عشق و علاقه اش به این حرفه سخن می گوید، اما از اینکه، اطلاعات عمومی مردم نسبت به گذرگاه ریلی پایین است، اظهار نگرانی می کند.
 
وی می گوید: رانندگان گاهی اوقات از مسدود شدن زود هنگام گذرگاه اعلام نارضایتی می کنند و اطلاع ندارند که اگر قطار با 100کیلومتر در ساعت بخواهد توقف داشته باشد، در یک کیلومتری ترمز بزند بعد از هزار متر متوقف می شود.
 
 
 
امیر عبادی افزود: برخی رانندگان خودروها هنگام عبور از گذرگاه، فاصله را نسبت به خودروهای دیگر رعایت نکرده و  به این فکر نمی کنند که ممکن است در زمان رسیدن قطار، ماشین جلویی دچار مشکل فنی شده و متوقف شود و در صورتیکه اگر فاصله مجاز رعایت شود، راحت تر می توان مشکل را رفع کرده و ماشین متوقف شده بر روی ریل را نجات داد.
 
این راهدار ایستگاه نوبخت ساری با بیان اینکه حداقل دو کیلومتر قبل از رسیدن قطار به ایستگاه باید خط را مسدود کنیم گفت: در این ایستگاه روزانه سه تا چهار قطار مسافربری تردد می کند و تعدادی قطار باری نیز از آن تردد دارند.
 
جلوگیری از برخورد قطار با اتوبوس و نجات 40 مسافر
 
سلمان محسن نژاد دیگر راهدار ساروی که قدم در راه ریزعلی خواجوی دهقان فداکار گذاشته است، از خاطرات و تلخ و شیرین این حرفه می گوید و خاطره روزی را بازگو می کند، که اتوبوس مسافری با 40 سرنشین روی ریل قطار دچار نقص فنی می شود و قطار نیز لحظه به لحظه به آن نزدیک می شد.
 
وی ادامه داد: مسافران اتوبوس، نگران و مضطرب از حادثه بودند و در این وضعیت، در یک کیلومتری ایستگاه، جلوی حرکت قطار را گرفتم و با رفع مشکل فنی اتوبوس، مسافران به سلامت از ریل عبور کردند.
 
سلمان محسن نژاد افزود: در این چند سال که مشغول این کار هستم، دوبار از این دست اتفاقات رخ داد که یکی از این حوادث در دل شب بود که با چراغ به سمت قطار رفتم و آن را متوقف کردم و خوشبختانه، حادثه ختم به خبر شد.
 
وی با بیان اینکه راهدار راه آهن با جان مردم سر و کار دارد و باید آموزشهای لازم برای این حرفه داشته باشد، درحالیکه تجهیزات مربوط به راهداری را در وسط اتاقک پهن کرده بود، درباره این وسایل و مفهومشان در راهداری توضیح داد.
 
وی می گوید : پرچم قرمز یعنی خطر و قطار باید توقف کند و پرچم سبز مثل چراغ سبز است، یعنی مسیر برای عبور قطار آزاد است.
 
سلمان محسن نژاد از سختی و اهمیت  کار می گوید و ادامه می دهد: چون راهدار با جان مردم سر و کار دارد، باید خیلی دقت در کارش وجود داشته باشد و باید با هوشیاری کامل از جان مردم محافظت کنند.
 
وی افزود : جلوگیری از بروز سانحه در گذرگاه وظیفه راهدار است و وظیفه ماست که در مواقعی که مشکلی در ریل ایجاد شده ، قطار را متوقف کنیم و برای اینکه بخواهیم جلوی قطار را بگیریم، باید برخی موارد را مدنظر قرار دهیم.
 
 
 
این راهدار جوان بیان داشت: هزار و 30 متر کل مسدودی خط است که در هنگام بروز جادثه، با 6 ترقه، دو فشفشه و دو پرچم قرمز قطار را متوقف می کنیم و در روز از پرچم قرمز و در شب و هوای مه آلود از فشفشه استفاده می کنیم.
 
سلمان محسن نژاد به نحوه عبور قطاراز یک ایستگاه به ایستگاه دیگر اشاره می کند و می گوید: به عنوان نمونه با عبور قطار، راهدار ایستگاه ساری مشخصات قطار و لوکوموتیوران را به ایستگاه نوبخت می دهد و این ایستگاه باید موافقت کند تا ریل را با جابجایی میله برای عبور قطار مهیا کند تا قطار تردد داشته باشد و اگر میله نباشد سانحه ریلی رخ خواهد داد.
 
راهداران را با همه خاطرات تلخ و شیرینشان تنها می گذاریم و به سراغ یک تعمیرکار خط ریل می رویم که 27 سال تمام، کارش تعمیر و مرمت خطوط ریلی است و در گفتگو با خبرنگار مهر خود را علی نقی پور، اهل شیرگاه سوادکوه معرفی می کند.
 
وی با گلایه مندی از کم توجهی به تعمیرکاران خطوط ریلی می گوید: حدود پنج سالی است  که بخش تعمیر خط ریل به همراه بخش های دیگر از جمله مسافربری، حمل و نقل و بهره برداری به بخش خصوصی واگذار شده است.
 
علی نقی پور افزود :از زمانی که این تغییر رخ داده با مشکل مالی روبرو هستیم و توجهی به نیروهای کاری نمی شود.
 
هر منفعتی که وجود دارد برای شرکتها است
 
وی اظهار داشت: قبلا که تحت پوشش راه آهن بودیم همه راضی بودیم و حقوق و مزایا را به موقع و به اندازه دریافت می کردیم ولی در حال حاضر هر منفعتی وجود دارد برای شرکت های خصوصی است.
 
نقی پور با بیان اینکه خط راه آهن شمال خط مناسبی است گفت : کیفیت خطوط راه آهن  شمال خوب است و اگر هم سانحه ای  رخ می دهد و در اثر بی اطلاعی و بی توجهی است.
 
وی به نحوه تعمیرات خط اشاره کرد و گفت : با توجه به اینکه محور کار لوکوموتیو، تنظیم خط است اگر خط تنظیم نباشد قطار نمی تواند حرکت کند و به همین منظور هر روز خط بازدید و بررسی می شود و ناترازی خط توسط سرکارگر و گروه تنظیم می شود و اگر قابل تنظیم توسط نیروی انسانی نباشد از دستگاه برای این کار استفاده می شود.
 
 
 
در عین حال، مدیرکل راه آهن شمال نیز در گفتگو با خبرنگار مهر،، کل نیروهای رسمی و غیررسمی فعال درراه آهن شمال را بیش از 500 نفر نیز بیان کرد و گفت: بیش از 800 نیرو نیز در نگهداری خطوط و ابنیه راه آهن فعالند و علاوه براین، بیش از 400 نیرو نیز در زمینه خدمات دهی، پست و بازدید از خطوط فعالیت می کنند.
 
وجود 27 ایستگاه در راه آهن شمال
 
یوسف گرانپاشا شمار ایستگاههای راه آهن شمال را 27 واحد برشمرد و گفت: برخی ایستگاهها سه سوزنبانه و برخی دیگر پنج سوزنبانه هستند و در ایستگاههایی مانند، ساری، بهشهر، قائمشهر، بندرگز و غیره که تردد زیاد است، سوزنبانان در چند شیفت فعالیت می کنند و در ایستگاههای تک سوزنبانه، دو شیفت مشغول کار هستند.
 
مدیرعامل راه آهن شمال بیان داشت: در مجموع در برخی ایستگاهها شش سوزنبان و در برخی دیگر 10 سوزنبان فعالیت دارند.
 
با کمبود سوزنبان، راهبان و راهدار روبرو هستیم
 
وی با بیان اینکه، با کمبود سوزنبان، راهبان و راهدار روبرو هستیم بیان داشت: در تلاش هستیم تا کمبودها را از طریق جذب و ارتقای نیروها جبران کنیم و سوزنبان موجود را به عنوان نگهبان ایستگاه، مانورچی یا لوکوموتیوران فعال کنیم.
 
مدیرکل راه آهن شمال به نوع فعالیت سوزنبانان اشاره کرد و گفت: سوزنبان هنگامیکه قطار می خواهد حرکت کند، با تغییر و جابجایی سوزن، مسیر قطار را در خطوط مشخص می کند.
 
وی با اشاره به آموزشهای در نظر گرفته شده برای سوزنبانان یادآور شد: حداقل برای شروع کار سوزنبانی باید شش ماه آموزشهای لازم فراگرفته شود و سالی دو بار نیز از آنان آزمون گرفته می شود.
 
گران پاشا با اشاره به اینکه کار راهبانان متفاوت از سوزنبانان است، بیان داشت: راهبانان که مجهز به فانوس و دیگر تجهیزات هستند، با حرکت در مسیر ریل به ارائه خدمات مورد نظر می پردازند.
 
مدیرکل راه آهن شمال تصریح کرد: به عنوان نمونه یک راهبان از ایستگاه ساری به قائمشهر و دیگری بالعکس حرکت می کند و مسیر خطوط ریل را بویژه در شبانگاهان بررسی می کند.
 
 
 
وی با عنوان اینکه راهبانان دارای دفترچه راهبانی و تعرفه راهداری هستند، بیان داشت: رئیس نگهبانی وقت با امضای این تعرفه آن را در اختیار راهبان قرار می دهد و دو راهبان در محل تلاقی، تعرفه ها را با یکدیگر معاوضه می کنند و هریک به ایستگاهها مربوطه تحویل می دهند.
 
یوسف گرانپاشا بیان داشت: از مسیر پل سفید به ساری و قائمشهر یک شیفت شب راهبانی و از ایستگاههای پل سفید به بالادست و مناطق کوهستانی سه شیفت راهبان فعالیت می کنند.
 
گزارش های به موقع راهبانان از بروز حوادث جلوگیری کرده است
 
مدیرکل راه آهن شمال با عنوان اینکه فعالیت راهبانان تاکنون از بروز برخی حوادث جلوگیری و پیشگیری کرده است، بیان داشت: بارها شاهد ریزش سنگ، شکستگی ریل و سرقت تجهیزات در مسیر ریلی مواجه شدیم که با گزارش بموقع راهبانان از بروز حوادث فاجعه آور جلوگیری شده است.
 
وی با اشاره به فعالیت راهداران در مسیر ریلی شمال نیز گفت: راهداران در ایستگاهها و گذرگاهها فعالیت می کنند و در هنگام عبور قطار، اقدام به ایست خودروهای دو طرف ریل و جلوگیری از تردد می کنند که این راهداران بصورت شیفتهای 12 و 24 ساعته فعالیت دارند.
 
تاسیس راه آهن شمال در 23 مهرماه 1306 ه .ش آغاز و در شهريور 1316 خاتمه يافت که ‌حوزه استحفاظي آن از سوزن خروجي ايستگاه گرمسار واقع در استان سمنان آغاز و با عبور از كوههاي سربه فلك كشيده البرز و بخش هايي از استان تهران وارد استان مازندران شده و سرانجام با عبور از شهرهاي متعدد استان گلستان به ايستگاه گرگان ختم مي شود.
 
طول راه آهن شمال 382 كيلومتر بوده و راه آهن شمال داراي 27 ايستگاه بزرگ وكوچك و 95 تونل بطول قريب به 27 كيلومتر است كه بزرگترين آن تونل گدوك بطول 2887 متر است، اين تونل بزرگترين تونل راه آهن سراسري است.
 
راه آهن شمال قريب به 1500 دستگاه پل وآبرو بطول تقريبي 6هزار و 850 متر دارد كه پل ورسك شاهكار مهندسي قرن می باشد که طول این پل 86 متر با دهانه اصلي 66 متر و ارتفاع 110 متر بزرگترين آن است.