تأکید بر اجتهاد مداوم در اندیشه امام

تدبیر24 : به گزارش خبرنگار پایگاه اطلاع رسانی و خبری جماران، حجت الاسلام و المسلمین سید حسن خمینی در دیدار معاون مطبوعاتی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و جمعی از مدیران رسانه های کشور به موضوع «تحریف» پرداخت و با بیان اینکه یکی از اقسام تحریف بی توجهی به «جهت صدور» مسائل است، اظهار داشت: بر اساس اصطلاح فقهی جهت صدور (یا شرایط محیطی) هنگامی می توان قضیه ای را به سایر قضایا تعمیم دارد که بتوان «الغاء خصوصیت» کرد بدین معنا که شرایط رخداد اول را بتوان از اصل آن رخداد جدا کرد، در غیر این صورت امکان تسری به سایر امور نیست.
وی افزود: اگرچه برخی احکام دین کلی هستند اما اغلب آنها ما مربوط به موارد خاص بوده و فقط در صورتی می توانیم آنها را به امور مستحدثه و جدید تسری دهیم که شرایط محیطی در صدور آن احکام قدیم دخیل نبوده باشد.

یادگار امام این موضوع را در مورد امام خمینی نیز صادق دانست و یادآور شد: اینکه جمله ای از امام را بدون ملاحظه مقطع زمانی و لحاظ کردن مساوی بودن یا نبودن شرایط آن زمان با امروز، پررنگ کنیم کار درستی نیست. البته این امر در برخی موارد کاملا بدیهی است؛ مثلا در مورد جمله مشهور ایشان که «من توی دهن این دولت می زنم»، روشن است که نمی توان جمله را به دولت های بعد از انقلاب تسری داد زیرا منظور امام آخرین دولت رژیم سابق بود.


وی ادامه داد: فارغ از اینگونه موارد روشن، تشخیص موارد عمیق تر و جدی تر نیاز به افراد متخصص و مجتهدی دارد که عمری را با مکتب امام سر و کار داشته اند؛ اینگونه افراد می توانند بگویند که کدام شرایط زمانی و مکانی در مورد هرکدام از عبارات متعلق به امام موضوعیت دارد.

سید حسن خمینی با اشاره به اینکه فرق مبارک امیرالمومنین(ع) به نام قرآن و توسط افراد مقدسی که گول اجتهاد های غلط را خورده بودند شکافته شد، به موضوع «تناسب حکم و موضوع» در فقه گریزی زد و گفت: در اسلام ربا حرام دانسته شده است اما در عین حال روایاتی نیز در جهت اثبات خلاف این موضوع نقل شده که به «حیل ربا» مشهور است؛ گرچه این روایات ظاهرا صحیح هستند اما برخى مجتهدان از جمله حضرت امام به عنوان کسانی که تمام عمر خود را صرف تفقه در سیره و سخنان اهل بیت(ع) کرده اند بر اساس عقل و ذوق فقاهتی خویش این روایات را غیر قابل استناد می دانند.

وی بر همین اساس نقش نسل اول انقلاب در تشخیص صحت عبارات منتسب به امام را بسیار مهم برشمرد و با ذکر نمونه ای در همین مورد یادآور شد: در دهه شصت یکی از خاطرات رایجی که از امام نقل می شد این بود که ایشان هنگام خوردن هندوانه(برای دوری از لذّات مادی) روی آن نمک می پاشیده اند، در حالی که افراد نزدیک به امام و مجتهدان اندیشه ایشان می دانند امکان ندارد ایشان چنین عملی را انجام داده باشند، چرا که با ساختار تفکر ایشان آشنا هستند.

یادگار امام تصریح کرد: کسی نمی تواند از راه برسد، صحیفه امام را باز کند و جمله ای از ایشان را بدون ملاحظه شرایط خاص آن در بیاورد و پررنگ کند. به این نمونه ها در اصطلاح فقهی «قضیه فى واقعه» گفته می شود که نمی توان در موارد دیگر آنها را اجرا کرد، زیرا شرایط صدور آنها برای ما مجهول است. و یا مى دانیم که مربوط به شرایط ما نیست.

وی با اشاره به سخنان حاضران در جلسه اظهار داشت: در اینکه ما به امام احتیاج داریم و ایشان محور وحدت ماست یا اینکه ما امام را به عنوان کانون همه اقوام، جمعیت ها و جناح ها می دانیم و باید در راه ایشان گام برداریم، تردیدی نیست؛ این امر مورد اتفاق هر دو جناح مشهور کشور است اما برای رسیدن به این اهداف، امام را باید به عنوان پاسخگوى به نیازهای امروز بشناسیم.

سید حسن خمینی این امر را نیازمند اجتهاد مداوم در اندیشه امام دانست و تأکید کرد: کسانی برای اجتهاد در اندیشه امام مسئولیت و توانایی دارند که با آن سر و کار داشته اند.

وی یادآور شد: چند وقت پیش بسیارى از جریانات سیاسی از بازخوانی خط امام گفته بودند، در این باره باید گفت کار شما ایرادی ندارد اما لطفا پیش از آن بگویید که امام چند کتاب فقهی، اصولی، اخلاقی و... دارد؟ زیرا کسی که نام یک کتاب امام را نداند نمی تواند مدعی اجتهاد در تفکر ایشان شود و شناخت امام جز با شناخت فقه و فلسفه و عرفان و اصول ایشان ممکن نیست.
یادگار گرامی امام در پایان تأکید کرد: اینکه یک جمله امام بدون ذکر قبل و بعد آن، از مجموعه بیانات ایشان استخراج شود و سپس بدان استناد شود کار صحیحی نیست.
در ابتدای این دیدار دکتر حسین انتظامی معاون مطبوعاتی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در سخنان کوتاهی انجام هرساله این دیدار را نشانه زنده بودن یاد امام در تمام شئون جامعه دانست.
در ادامه این دیدار محمد خدادی مدیرعامل خبرگزاری جمهوری اسلامی(ایرنا) بر نیاز جامعه به بازخوانی انذیشه های امام و ضرورت بیان زمان و مکان در بیان سخنان ایشان تأکید کرد.
وی همچنین انتشار اندیشه امام به صورت تبیینی و اطلاع رسانی از طریق کارهای تولیدی را امری ضروری خواند.
خدادی توجه به سنین مختلف و مسائل روز را از نکات مهم در این مسیر ذکر کرد و فصل مشترک تمام رسانه های کشور را تعلق خاطر به امام خواند.
در این دیدار همچنین الیاس حضرتی مدیر مسئول روزنامه اعتماد در سخنانی با بیان اینکه در شرایط فعلی جامعه بیش از هر زمان دیگر نیازمند بازخوانی منشور برادری امام هستیم، گفت: تأکیدات و حساسیت شخص امام نسبت به انسجام داخلی و اتحاد برادران مسلمان انقلابی و معتقد به حاکمیت دین و آرمان های اسلامی را همواره باید مرور کنیم و از کینه و نفرت و ادبیات خشونت زا که بر اثر سوء تفاهمات درون جناح ها ایجاد شده است نجات یابیم.
وی با  اشاره به قرائت های گوناگون احزاب و گروههای از اندیشه امام گفت: انتظار ما از موسسه تنظیم و نشر آثار امام این است که منتظر یک رخداد نباشد تا به آن پاسخ دهد، بلکه در این مسیر نیازمند کار تبیینی هستیم.
منتحب مردم تهران در مجلس دهم با اشاره به وجود بحران هویت در جامعه، افزود: آثار شخصیت امام همچنان در جامعه ما وجود دارد و همه ما در مورد ایشان اشتراک نظر داریم و لذا آمده ایم که با همه توان یاور موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی در مسیر شناساندن ایشان باشیم.