داعش در سراشیبی سقوط

تدبیر24 :داوود احمدزاده- نفس های داعش در شهر استراتژیک فلوجه به شمارش افتاده است و با آغاز مرحله سوم آزادسازی این شهر پس از پاک سازی الکرامه و الصقلا و نیز حومه آن نبرد نهایی نزدیک است. گزارش میدانی حاکی از آن است که به رغم اقدامات ایذایی داعش و استفاده از شهروندان عادی به عنوان سپر انسانی برتری نیروهای امنیتی عراق به همراه نیروهای مردمی الحشد الشعبی آشکار است .

در هر صورت شکست داعش در مهمترین پایگاه نظامی خویش یعنی فلوجه به عنوان زادگاه تروریستی این گروه تکفیری می تواند سر آغازی بر ناکامی های آن در ایجاد دولت خود خوانده اسلامی و گسترش قلمرو آن در شامات قلمداد شود. از این رو رهبران این گروه تروریستی با آگاهی از شرایط فلوجه و نقش تعیین کننده آن در معادلات منطقه ای دستور مقاومت سخت و کشتار غیر نظامیان را دادند .

از سوی دیگر دولت حیدر العبادی با علم به برخی از توطئه های منطقه ای برای ایجاد نفاق در درون دولت و تضعیف روحیه نیروهای امنیتی در تداوم جنگ تمام عیار با گروههای تکفیری با حضور در خط مقدم نبرد از عزم قاطع دولت و ملت عراق برای ریشه کنی این فتنه شوم و آزادی مناطق اشغالی خبر داده است .

به نظر می رسد که با تضعیف موقعیت نظامی گروه تکفیری داعش در عراق برخی از حامیان منطقه ای این گروه از جمله عربستان سعودی با احساس خطر از پیشروی نیروهای مردمی عراق و حضور برخی از فرماندهان نظامی ایرانی در راهبری جنگ تلاش کردند که آزاد سازی فلوجه را به عنوان شروع جنگ قومی و قبیله ای قلمداد و این موضوع را به عنوان دخالت ایران در امور داخلی عراق وانمود کنند .

در این ارتباط ثامر السبهان، سفیر عربستان در عراق ضمن فراموشی نقش حاکمان سعودی در تنش آفرینی در منطقه و شکل گیری گروههای تروریستی در سوریه و عراق که با فتوای علمای وهابی شکل گرفتند، اعلام می کند که حضور مستشاران نظامی ایرانی در آزادسازی فلوجه نشانه ای از قوم گرایی و تغییر جغرافیای انسانی منطقه است. بنابراین دولت عراق بایستی برای فائق آمدن بر مشکلات و حفظ وحدت ملی نسبت به تفرقه افکنی سعودی هشیار باشند.

لازم به ذکر است که فلوجه علاوه بر استقرار تکفیری های داعشی خارج نشین مکان امن برای بقایای طرفدران رژیم بعثی صدام حسین بوده است . طبیعی است که پیوند نامیمون این دو عنصر بد ذات، عامل اصلی کشیدگی اوضاع سیاسی عراق و تداوم اقدامات تروریستی است. بنابراین برای نابودی داعش و آزادسازی استان مهم الانبار، باید شاهرگ این گروه تروریستی قطع شود.
در سوریه نیز تیره روزی های داعش با وجود حملات انتحاری و کشتار زنان و کودکان سوری فرارسیده است. چرا که ارتش سوریه در چندین جبهه متفاوت با گروههای تروریستی درگیر نبرد سنگین است و پس از دو سال از اشغال رقه پایتخت گروه تروریستی داعش با حمایت هوایی روسیه برای اولین بار است که پیشروی در این استان را آغاز کرده است. گرچه علاوه بر نیروهای دولتی سوری، کردها نیز که از حمایت ائتلاف آمریکا برخودارند ماههاست تلاش دارند خود را به دروازه های شهر الرقه برسانند .
بنابراین فشار همه جانبه بر داعش در دو جبهه متفاوت و تلاش برای آزادسازی فلوجه و رقه می تواند هدف مهم برای آزاد سازی موصول و سرکوب نهایی داعش در منطقه باشد.

با وجود این خوش بینی ها باید اعلام کرد خلاص شدن از شر گروههای تروریستی و ایجاد امنیت و ثبات در منطقه بحران زده خاورمیانه نیازمند طراحی سیستم امنیت دست جمعی و توافق نهایی قدرت های منطقه ای و فرامنطقه ای است. متاسفانه در شرایط موجود هیچ نگرش مثبتی از سوی بازیگران دخیل در بحران سوریه و عراق برای توافق جمعی برای مبارزه مشترک با گروههای تروریستی مشاهده نمی شود.

در سطح منطقه ای، عربستان سعودی به همراه ترکیه و برخی از کشورهای حوزه خلیج فارس در تلاشند با تقویت مواضع تروریست ها و باز گذاشتن مرزهای خویش برای پیوستن به این گروههای تکفیری، تنور جنگ در منطقه را گرم نگه دارند. اصرار سعودی ها به لزوم کنار رفتن بشار اسد از قدرت و نیز حمایت از گروه تروریستی الاحرار شام در سوریه نشان می دهد که این کشور تثبیت اوضاع و بازگشت آرامش به منطقه را به ضرر منافع ملی خویش می بیند. نگرشی که از سوی اردوغان نیز به نوعی دنبال می شود .چون که منطق بازی میان قدرتهای منطقه ای بازی برد و باخت است و هیچ گونه تفکر نهایی بر مصالحه برای کاهش تنش ها مشاهده نمی شود. استراتژی اصلی طرفین منازعه بر ادامه جنگ و کسب پیروزی نهایی بر رقیب است، موضوعی که عامل اصلی فجایع انسانی است.

در سطح فرامنطقه ای نیز گرچه آمریکا و روسیه در مذاکرات مستقیم توافق بر همکاری و ادامه نبرد با تروریست ها را دارند. ولی رقابت بر سر تبدیل شدن به بازیگر اصلی و ارتقای پرستیژ سیاسی و نظامی در بحران سوریه و عراق مانع به ثمر نشستن هرگونه توافق نهایی شده است. روسیه که حضور پررنگتری در معادلات سوریه داشته و دارد همچنان نمی خواهد از نقش آفرینی برجسته خویش باز ماند. بنابراین در حملات به رقه نیروهای دولتی سوریه ایستاده است در حالی که آمریکا فقط به حمایت ازکردها و برخی از مخالفین به اصطلاح میانه رو بشار اسد بسنده کرده است. لذا با واکاوی شرایط میدانی و تحولات کلان منطقه می توان گفت: گرچه با تقویت نیروهای دولتی در عراق و سوریه و قاطعیت حامیان منطقه ای و فرامنطقه ای می توان گفت با کاهش خشونت ها و تضعیف هرچه بیشتر گروههای تروریستی به ویژه داعش می توان به بازگشت آرامش و خاتمه بحران انسانی خوشبین بود ولی واقعیت این است که علاوه بر لزوم مصالحه میان بازیگران بحران، بایستی برای جلوگیری از رشد افراط گرایی و خشکاندن ریشه های تروریسیم در منطقه با تفکر و مروجان خشونت های فرقه ای و مذهبی نیز مبارزه کرد.

داعش خواسته و ناخواسته یک تفکر سنتی واپسگرا و الهام بخش رادیکالیسم در منطقه است که می خواهد به شکل جعلی با منتسب نمودن خویش به اسلام راستین، داعیه دار مبارزه با کفر و الحاد باشد. در این مسیر تئوریهای خشونت و افراط از زبان مبلغان مذهبی وهابی شنیده می شود که حیات خویش را در گسترش فرقه گرایی و اختلاف مذهبی می بینند. از این رو علاوه بر نبرد نظامی و تلاش همه جانبه برای نابودی داعش بایستی با تفکرات بی منطق این گروه هم مبارزه کرد.