تدبیر24: پل های تاریخی، آبشارهای خروشان ، کوه های سر به فلک کشیده، جنگل های وسیع، چشمه های خروشان، طبیعت بکر و زیبا با وسعتی پهناور از دشت های لاله های واژگون و صدها جاذبه طبیعی و گردشگری از مواهبی هستند که خداوند در این سرزمین به ودیعه گذاشته است.
در این میان تالاب های لرستان نیز از دیگر نعمت های الهی است که با تاریخی چندین هزار ساله جلوه منحصر به فردی به طبیعت این سرزمین داده است.
تالاب ها به عنوان زیستگاهی مناسب برای انواع آبزیان و پرندگان بومی ومهاجر ازجمله جاذبه های طبیعی این استان است که در فصل بارندگی زیبایی خاصی به منطقه می دهد.
این اکوسیستم های آبی از مولدترین محیط های کره زمین محسوب می شود و به همین دلیل ادامه حیات در روی زمین به شدت وابسته به تداوم شرایط بوم شناختی این اکوسیستم های بی نظیر دارد.
تالاب ها از مهمترین محیط های طبیعی برای تولید محصولات شیلاتی ، حفظ سطح آب برای مناطق کشاورزی ، تولید چوب ، ذخیره آب و کاهش بلایای طبیعی و به ویژه سیلاب بوده و بستر مناسبی برای حیات بسیاری از گونه های جانوری و گیاهی محسوب می شود.
تالاب های لرستان با وسعت بیش از 2 هزارهکتارمکان و زیستگاه مناسبی برای زیست انواع پرندگان بومی و مهاجر و انواع آبزی است.
براساس بررسی های زمین شناسی ، تالاب های یازده گانه معروف پلدختر بر روی آهک های خرد شده لنداسلاید سیمره (چل جایدر) واقع شده اند که حدود 10 تا 11هزار سال پیش وقوع زلزله ای به بزرگی بیش از هفت ریشتر موجب رانش لایه های سنگی یال شمالی طاقدیس کبیر کوه و مسدود شدن رودخانه های سیمره و کشکان شده است.
تعداد تالاب های پلدختر بعد از وقوع لنداسلاید سیمره، بالغ بر 50 تالاب کوچک و بزرگ بوده که از زمان تشکیل تا 100 سال پیش تحت تاثیر عوامل طبیعی، بیشتر آنها خشک و منقرض شده اند و تنها تعداد 11 تالاب که از تغذیه بهتری برخوردار بوده باقی مانده اند.
وسعت این تالاب ها یا به اصطلاح 'گریها' بالغ بر 45 هکتار است که 'گری جمجمه' بزرگترین و 'گری سیه' کوچکترین آنها است وهمگی به جز تالاب گرگر در همه فصول سال از طراوت قابل توجهی برخوردارند و هرگز خشک نمی شوند.
'گری پا به نار' و 'گری تاف' کنار هم قرار گرفته و 'گری کبود' حالتی شبیه جزیره به خود گرفته و 'گری جمجمه' به معنای جنبان که حالت تحرک دارد.
آب شیرین تالاب تنگ فنی و گیاهانی چون بلمک ، نی، بلوط ، پونه و بابونه در حاشیه همه تالاب های این منطقه مناظر دل فریب و چشم نوازی را به وجود آورده اند.
در جنوب شرقی شهرستان بروجرد نیز تالابی به نام بیشه دالان وجود دارد که زیستگاه پرندگان مهاجر و بومی است.
در شهرستان دررود نیز تالاب هایی وجود دارد که در زمان حاضر میزبان پرندگان مهاجری همچون فلامینگوست.
تغییر کاربری این ظرفیت های غنی طبیعی و گردشگری به اراضی کشاورزی در سال های اخیر زنگ خطر نابودی و خشک شدن تالاب های لرستان را به صدا در آورده است.
این در حالی است که در سال های اخیر کاهش 70 درصدی وسعت تالاب های لرستان برای توسعه اراضی کشاورزی، صیفی کاری در تالاب بروجرد و تعرض اراضی کشاورزی به تالاب دورود مشکلات بزرگ زیست محیطی در این اکوسیستم های آبی ایجاد کرده است.
مدیرکل محیط زیست لرستان با تاکید بر لزوم احیای تالاب های استان می گوید: تالاب ها مواهب الهی هستند که هیچگونه جایگزینی در طبیعت ندارند و ارزش اکولوژیکی آنها بیش از جنگل و اراضی کشاورزی است.
مهرداد فتحی بیرانوند بیان کرد :ارزش اکولوزیکی یک هکتار جنگل 10 برابر اراضی کشاورزی و یک هکتار تالاب 10 برابر جنگل است.
وی ادامه داد : در حال حاضر 14 تالاب در لرستان وجود دارد که تالاب های 11 گانه پلدختر شاخص ترین این تالاب ها به شمار می روند.
وی با اشاره به تالاب های تنور در دورود و بیشه دالان بروجرد و تالاب گهر بیان کرد: متاسفانه تالاب های لرستان درسال های گذشته به دلیل اقدامات کارشناسی نشده در معرض تهدید قرار گرفته اند.
به گفته فتحی بیرانوند عدم توجه به تالاب ها به عنوان سدی در برابر پدیده گرد و غبار آنها را به تهدیدی برای ایجاد گرد و غبار بیشتر تبدیل خواهد کرد.
*** تغییر کاربری و زهکشی عمده ترین چالش تالاب های لرستان
مدیرکل حفاظت محیط زیست لرستان همچنین گفت : در دهه 70 تالاب های لرستان دچار کم توجهی شدند و وسعت قابل ملاحظه ای از این تالاب های به دلیل زهکشی و تغییر کاربری از بین رفته است.
وی بیان کرد : تالاب های بیشه دالان ،تنوردر و گری بلمک در این سال ها بیش از سایر تالاب های استان دچار تهدید شدند و باوجود اینکه هرکدام حدود یک هزار هکتار وسعت داشتند در حال حاضر از این تالاب ها حدود 100 هکتار باقی مانده است.
فتحی بیرانوند افزود :با توجه به شرایط خاص و اهمیت اکولوژیکی تالاب های استان ضرورت احیا این تالاب ها اجتناب ناپذیر است.
به گفته وی با سند دار شدن زمین های زهکشی شده برای کشاورزان حقی ایجاد شده است که در راستای احیا تالاب ها باید با کشاورزان به توافق نهایی رسید.
***هشت میلیارد ریال در راستای احیا تالاب های لرستان هزینه شده است
معاون فنی حفاظت محیط زیست لرستان نیز می گوید: برای احیای تالاب های لرستان تاکنون هشت میلیارد ریال هزینه شده است
نبی الله قائدرحمت افزود: علاوه بر مطالعه حق آبه تالاب ها و حریم حقوقی آنها ،ساخت پاسگاه محیط بانی در تالاب های پلدختر ،بیشه دالان نیز در دست اقدام می باشد.
وی اظهار کرد : همچنین در صورت تامین اعتبار عملیات های آبخیز داری تالاب های استان به وِیژه در منطقه دریاچه گهر در سال جاری انجام می شود.
به گفته وی همچنین ایجاد تالابی در حاشیه غار ماهی کور و مطالعات مدیریتی این طرح در دستور کار حفاظت محیط زیست استان قرار دارد.
غار ماهی کور ازآثار طبیعی ملی لرستان است که گونه اندمیک ماهی کور در این غار وجود دارد.
*** لزوم حفاظت از تالاب بیشه دلان بروجرد
رئیس اداره حفاظت محیط زیست بروجرد نیز با اشاره به نقش تالاب ها در حفظ جانوران و گیاهان اظهار کرد: تالاب ها به دلیل تنوع بالای گیاهی و زیستی میزبان پستانداران، آبزیان و پرندگان بطور همزمان هستند و می توانند از نظر اقتصادی و اقلیمی منافعی به جوامع محلی و روستاهای اطراف برسانند.
مصطفی مصطفی وند افزود: احیای تالاب بیشه دالان بروجرد باعث حضور پرندگان مهاجر در آن می شود که این موضوع نقش مهمی در رونق گردشگری منطقه خواهد داشت.
وی با بیان اینکه هر هکتار تالاب 10 برابر جنگل ارزش اقتصادی و زیست محیطی دارد، گفت: تالاب ها به عنوان سیستم تصفیه طبیعی آب و تهویه هوا عمل می کنند و باعث تقویت آب های زیر سطحی شوند.
وی خواستار همکاری مردم و مسئولان برای حفظ تالاب بیشه دالان بروجرد شد و اضافه کرد: متاسفانه آب خواری و زمین خواری در اطراف بیشه دالان، این منطقه را به سوی نابودی کشانده است.
ارسال به دوستان 
نسخه چاپی 
