«فیلترینگ» و «پارازیت» چاره‌ساز نیست

تدبیر24 : روز گذشته علی جنتی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در اظهارنظری پیرامون «فیس‌بوک» تاکید کرد: «نه‌تنها «فیس‌بوک» بلکه سایر شبکه‌های اجتماعی نیز باید قابل دسترسی باشند و قید غیرقانونی برای دسترسی به آنها برداشته شود.»جنتی که در نشست فعالان «رسانه‌های دیجیتال» حاضر شده بود، این پاسخ را در واکنش به سوال یکی از خبرنگاران با این مضمون که «آیا ممکن است شرایطی رقم بخورد که دسترسی راحتی به «فیس‌بوک» به وجود بیاید؟» بیان کرد. او در ادامه تاکید کرد: «موضوع «فیس‌بوک» مربوط به کمیته فیلترینگ است که مستقیما زیر نظر وزارت ارشاد نیست و ما فقط یک نماینده در این کمیته داریم. با مجموعه دوستانی که در آن کمیته هستند باید صحبت شود چراکه نه‌تنها «فیس‌بوک» بلکه سایر شبکه‌های اجتماعی نیز باید قابل دسترسی باشند و قید غیرقانونی برای دسترسی به آنها برداشته شود.»وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی همچنین در بخش دیگری از صحبت‌های خود در این نشست، گریزی به اعمال ممنوعیت و محدودیت‌ها در زمینه دریافت شبکه‌های ماهواره‌ای زد و گفت: «با هیچ روشی نمی‌توان مانع ارتباطات جهانی شد و با «فیلترینگ» نمی‌توان مانع دسترسی آزاد به اطلاعات شد، به همین دلیل چاره‌ای جز تولید محتوا نداریم. همان‌گونه که در شبکه‌های تلویزیونی نتوانستیم با ایجاد «پارازیت» و ممانعت از نصب «دیش»، دسترسی به این شبکه‌ها را محدود کنیم، با فیلترینگ هم نمی‌شود تاثیری در دسترسی به اطلاعات گذاشت.»سخنان علی جنتی در حالی مطرح شد که برخوردهای نیروی انتظامی با «دیش»های ماهواره نصب‌شده روی پشت‌بام خانه‌ها، بارها خبرساز و واکنش‌برانگیز شده است. طی سال‌های گذشته نیروهای پلیس در اجرای ماموریت خود و با انجام طرح‌هایی چندمرحله‌ای، اقدام به جمع‌آوری دیش‌های ماهواره از پشت‌بام خانه‌ها کرده‌اند. در یکی از خبرسازترین مراحل اینگونه طرح‌ها، نیروهای پلیس در سال 90 با اجرای عملیات «راپل» از طریق هوایی بر بام یا بالکن مجتمع‌های مسکونی فرود آمده و «دیش»‌های ماهواره را جمع‌آوری کردند. سردار اسماعیل احمدی‌مقدم، فرمانده نیروی انتظامی خردادماه گذشته در واکنشی به انتقادها از اینگونه اقدامات «ناجا» طی سخنانی در همایش سراسری مسوولان و رابطین «انصار حزب‌الله» کشور گفت: «برخی به نیروی انتظامی معترض بودند که چرا اقدام به جمع‌آوری ماهواره‌ها می‌کنید؛ چراکه اساسا فایده و اثری بر آن مترتب نیست. این درحالی است که دو پاسخ برای این افراد وجود دارد؛ اول اینکه در روز رستاخیز که این افراد مدعی شدند چرا حکومت اسلامی خطای ما را مشاهده کرد و جلوی ما را نگرفت، باری بر دوش ما نخواهد بود و حقی از ایشان برگردن ما نیست. اما پاسخ دوم را آمار مستند بیان می‌کند که حکایت از اثربخشی روش نیروی انتظامی در عمل دارد؛ چنانکه نسبت استفاده از ماهواره پیش از اقدامات ناجا در تهران 60‌درصد و در شهرستان‌ها 40‌درصد بود و پس از اجرای طرح جمع‌آوری آنتن‌ها این نسبت در تهران به 45 تا 50 و در شهرستان به 20‌درصد رسید.» با وجود این اظهارنظر فرمانده پلیس، اما در همین شهریورماه گذشته وزیرارشاد در دیدار با آیت‌الله‌العظمی نوری‌همدانی خبر استفاده 60‌درصد مردم تهران از ماهواره را بر زبان آورد. آماری که اعلام رسمی آن، اتفاقی نادر و شاید بی‌سابقه محسوب می‌شد. این‌بار اما موضوع داستان اصلی، فیلترینگ «فیس‌بوک» است و ممنوعیت ماهواره موضوعی شاید حاشیه‌ای. این اولین‌بار نیست که مسوولان دولت روحانی به‌صورت مستقیم درباره «فیس‌بوک» اظهارنظر می‌کنند. پیش از این، شخص حسن روحانی در گفت‌وگویی با شبکه خبری «ان‌بی‌سی» آمریکا در پاسخ به سوال خبرنگار این شبکه در رابطه با موضع دولت درباره «فیلترینگ اینترنت» تاکید کرده بود: «در دنیای امروز، دسترسی به اطلاعات، حق گفت‌وگو و حق تبادل اندیشه، حق ملت ایران است. البته همه دولت‌ها دنبال نوعی نظارت بر شبکه اطلاعاتی جهانی هستند. برای ما مسایل اخلاقی و هویت ملی بسیار مهم است بنابراین در این زمینه حساسیت به خرج می‌دهیم. اما دلمان می‌خواهد، مردمان از همه یافته‌های بشری، علم و اندیشه‌های گوناگون مطلع باشند. بنابراین یکی از برنامه‌های دولت توسعه زیرساخت‌های دیجیتالی است.» خبرنگار این شبکه پرسید، «آیا این یعنی اینکه مردم ایران به «توییتر» و «فیس‌بوک» دسترسی خواهند داشت؟» و روحانی پاسخ داد: «شبکه‌های اجتماعی بسیار مهم است. در دوران انتخابات، ما ستاد قوی نداشتیم. همه طرفداران ما مخصوصا جوان‌ها از این شبکه‌ها استفاده می‌کردند الان هم دارند از این شبکه‌ها استفاده می‌کنند.» همچنین وزیرارتباطات دولت، حدود 20روز پیش از بررسی موضوع رفع فیلتر شبکه‌های اجتماعی مانند «فیس‌بوک» و «توییتر» خبر داده بود. به همه این موارد باید به حضور فعالانه تعداد زیادی از معاونان و وزرای دولت روحانی در «فیس‌بوک» نیز اشاره کرد. جواد ظریف وزیر امورخارجه، اسحاق جهانگیری معاون اول رییس‌جمهور، بیژن نامدارزنگنه وزیر نفت، معصومه ابتکار معاون رییس‌جمهور و رییس سازمان محیط‌زیست، شهیندخت مولاوردی معاون امور زنان و خانواده رییس‌جمهور و همچنین حسام‌الدین آشنا مشاور حسن روحانی تعدادی از مسوولان دولتی هستند که حساب کاربری «فیس‌بوک» دارند و به‌صورت روزانه از این طریق با مخاطبان بسیاری در ارتباطند. تا اینجای کار به نظر می‌رسد در درون دولت، وزنه حامیان رفع فیلتر «فیس‌بوک» و دیگر شبکه‌های اجتماعی بسیار سنگین باشد و همه‌چیز برای آزادسازی آن مهیاست. اما نکته اینجاست که فیلتر یا عدم‌فیلتر یک سایت یا شبکه اجتماعی در اینترنت جزو وظایف دولت نیست. این وظیفه بر اساس قانون برعهده شورایعالی فضای مجازی است.ریاست این شورا برعهده رییس‌جمهور است و دیگر اعضای آن نیز که برای مدت سه سال تعیین شده‌اند، به این شرح هستند: «رییس‌جمهور (رییس شورایعالی)، رییس مجلس شورای اسلامی، رییس قوه‌قضاییه، رییس سازمان صداوسیمای جمهوری‌اسلامی‌ایران، دبیر شورایعالی و رییس مرکز، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، وزیر علوم، تحقیقات و فناوری، وزیر اطلاعات، رییس کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی، رییس سازمان تبلیغات اسلامی، فرمانده کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، فرمانده نیروی انتظامی جمهوری‌اسلامی‌ایران و همچنین اعضای حقیقی: حجج اسلام و آقایان: دکتر حمید شهریاری، سیدجواد مظلومی، مهندس مسعود ابوطالبی، دکتر کامیار ثقفی، دکتر رسول جلیلی، دکتر محمد سرافراز و مهندس علیرضا شاه‌میرزایی.»از زمان آغاز به‌کار دولت حسن روحانی تاکنون این شورا تنها یک‌بار در شامگاه 11 آبان یعنی چهار روز پیش تشکیل جلسه داد اما با وجود اینکه انتظار می‌رفت موضوع «فیلترینگ» در آن مطرح شود اما چنین چیزی رخ نداد. حالا باید منتظر بود که آیا اعضای دولتی عضو این شورا خواهند توانست نظر دیگر اعضا را برای برداشتن این گام بزرگ در زمینه رفع فیلتر قانع کنند. برای این کار باید منتظر جلسه دوم این شورا بمانیم.
پیگیر رفع مشکل «نشاط» و «هم‌میهن» هستیم
صحبت‌های وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در نشست فعالان رسانه‌های دیجیتال البته تنها به موضوع «فیس‌بوک» خلاصه نمی‌شد. او در این نشست همچنین درباره وضعیت روزنامه «هم‌میهن» و «نشاط» بیان کرد: «مشکلی که برای این دو روزنامه در قوه‌قضاییه به وجود آمده است باید پیگیری شود تا بتوانیم مشکلاتشان را تا جایی که امکان دارد رفع کنیم. آنگونه که ایسنا از این جلسه گزارش داده است علی جنتی، در پاسخ به این پرسش که «چگونه در حالی که انتشار دو روزنامه «هم‌میهن» و «نشاط» توسط معاونت مطبوعاتی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بلامانع اعلام شده است، از انتشار هر دو روزنامه توسط قوه‌قضاییه جلوگیری شده است؟» اظهار کرد: «قوه‌قضاییه بر اساس قوانین خودش عمل می‌کند، البته من درباره روزنامه نشاط مطمئن نیستم.» او در پاسخ به این پرسش که «مگر استعلام لازم از معاونت مطبوعاتی برای انتشار صورت نگرفته پس چرا قوه‌قضاییه مانع از انتشار این دو روزنامه شده است»، گفت: «ما به‌عنوان وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی وظیفه حمایت از مطبوعات و آزادی مطبوعات را برعهده داریم. آن چیزی که به ما مربوط می‌شود حتی در هیات نظارت که در اقلیت قرار داریم، سعی‌مان بر حمایت از مطبوعات است. من واقعا اطلاع ندارم که چرا قوه‌قضاییه چنین برخوردی را انجام داده است، با وجود اینکه هر دو روزنامه مجوز لازم برای فعالیت را دارند.» این سخنان امیدبخش از سوی وزیر فرهنگ و ارشاد دولت روحانی در شرایطی مطرح شد که دو روز پیش خبرگزاری فارس خبری منتشر کرد مبنی بر اینکه انتشار روزنامه هم‌میهن متوقف شد.
صدرا محقق
منبع:روزنامه شرق