علمی کردن موسیقی مذهبی

به گزارش تدبیر24 به نقل از مهر، استاد مصطفی کمال‌پورتراب درباره آسیب‌شناسی‌هایی که در حوزه موسیقی عاشورایی مطرح است، خاطرنشان کرد: این اتفاق خوبی نیست که وقتی در ایام عزاداری حضرت سیدالشهدا (ع) قرار می گیریم به یاد آسیب‌شناسی موسیقی مذهبی می‌افتیم البته باید به این نکته هم تاکید داشت که اصولا این کلیت موسیقی ایرانی است که باید آسیب‌شناسی شود.

تقلیدهای کورکورانه بلای جان موسیقی مذهبی

وی با بیان اینکه جریان موسیقی کشورمان راه تقلید را پیش گرفته است، تاکید کرد: آنچه که امروزه در جریان اجرا و فعالیتهای موسیقی ایرانی شاهد آن هستیم بیشتر تقلید کورکورانه‌ای است که بدون پیش‌زمینه علمی و فقط از راه گوش دادن و دیدن اجرا انجام می‌گیرد و این یکی از مهم‌ترین مشکلات و دغدغه های امروزی موسیقی ایرانی و حتی موسیقی مذهبی است که باید بیشتر از اینها مورد توجه قرار گیرد.

این مولف و پژوهشگر برجسته موسیقی ایرانی ادامه داد: متاسفانه ما در حوزه زبان هم گرفتار اشاعه واژه‌های غلطی هستیم که این روزها جایگزین کلمات فارسی شده است. البته در این بین فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی دانشمندانی دارد که مشغول مبارزه با ترویج این کلمات ناهمگون و غیر ایرانی هستند که خود می‌تواند مورد توجه فعالان عرصه موسیقی نیز قرار گیرد.

موسیقی مذهبی ما شکل علمی ندارد

کمال پورتراب گفت: وقتی به موسیقدانان و ردیف‌دانان واقعی موسیقی ایرانی توجه چندانی نمی‌شود و هیچ نهادی حاضر نیست مبلغی را به عنوان حقوق و دستمزد به این هنرمندان فرهیخته بدهد چطور می توان درباره آسیب شناسی موسیقی مذهبی صحبت کرد؟ این نوع دیدگاه به خودی خود اولین آسیب است که اصلا به آن توجه نکرده ایم. متاسفانه آنچه در موسیقی مذهبی ما رسوخ کرده چندان شکل و شمایل علمی ندارد و ما شاهد اوضاع بحرانی در این حوزه هستیم که این نشات گرفته از بی‌توجهی‌هایی است که در این عرصه به موسیقی شده است.

نویسنده کتاب جامع "تئوری موسیقی" در ادامه صحبت‌های خود با اشاره فاکتورهای لازم برای مداحی مجالس روضه‌خوانی اهل بیت (ع) تصریح کرد: علاوه بر آموزش درست دستگاه‌های مختلف موسیقی ایرانی که یک مداح باید از آن آگاه باشد، صدای دلنشین و زیبا هم لازمه اصلی مداحی اهل بیت است. صدای موسیقایی این افراد باید در موثرترین شکل ممکن به مخاطب منتقل شود. مداح وقتی برای گریستن مخاطب و یادآوری واقعه کربلا روضه‌ای می خواند، این روضه باید در علمی‌ترین و عقلانی‌ترین شکل ممکن خود خوانده شود وگرنه این نوع خوانش تبدیل به پیشه‌ای برای کسب درآمد می‌شود و هیچ سود معنوی هم به دنبال نخواهد داشت.

تشکیل سازمان یا مرکز آموزش موسیقی مذهبی

این مدرس پیشگام موسیقی گفت: برای خروج از وضعیت بحرانی و نابسامانی که در آن قرار گرفته‌ایم چاره‌ای جز علمی کردن موسیقی مذهبی با تکیه بر دانش موسیقایی هنرمندان ارزنده این سرزمین نداریم. اتفاقا رخنه کردن موسیقی نادرست در مجالس روضه‌خوانی به دلیل همین بی‌توجهی به حضور افراد متخصص و نداشتن یک پایگاه محکم و منسجم با وجود نهادهای ارزشمندی چون جامعه مداحان تهران، کانون مداحان تهران و خانه مداحان است که باعث شده جریان غنی و پر از مفاهیم روضه ها و نوحه های عاشورایی به این وضعیت برسد. البته در این میان نمی‌توان از تلاش و کوشش افراد زیادی برای ترویج فرهنگ واقعی و به دور از تحریف عاشورا در مقابله با جریانی که مورد پسند علما نیست به راحتی عبور کرد.

وی ادامه داد: دیگر وقت آن فرا رسیده که به فکر راه‌اندازی یک مجموعه واحد و منسجم آموزش موسیقی مذهبی باشیم که بتوانیم در آن با راه اندازی کرسی های علمی و تئوریک موسیقی به پرورش خوانندگان، مداحان و هنرمندانی بپردازیم که در آینده مروج فرهنگ اندیشه‌‌ساز کربلا با زبان موسیقی باشند. این امر به دلیل اینکه ما تاکنون مجموعه متمرکزی برای تربیت هنرمندان موسیقی مذهبی نداشتیم می تواند نقطه عطفی در جریان فعالیت‌های موسیقایی کشورمان باشد که منشا آن علم در کنار توجه به مبانی دینی و اسلامی است.

استاد پورتراب در پایان عنوان کرد: تا زمانی که ضرورت تشکیل چنین مجموعه آموزشی را حس نکنیم دیگر نباید از حضور مداحان تکراری با اشعار و سبک های تکراری و بی کیفیت شکایتی داشته باشیم. چرا که این مرکز لازمه اصلی تغییر و تحول اساسی در جریان موسیقی مذهبی به ویژه مداحی اهل بیت (ع) با تکیه بر موسیقی اصیل ایرانی است. به طور حتم مردم هم وقتی ببینند مداحان جدید و پرورش‌یافته از مکتب این مرکز آموزشی آثار قابل قبول و با کیفیت‌تری ارائه داده‌اند از آنها استقبال می‌کنند و خود به خود جریان بعضا تحریف شده مداحی این سالها و موسیقی مذهبی نیز شکل ارزشمندی به خود می‌گیرد.