تدبیر24: رییسجمهوری آمریکا نسبت به تشدید تحریمها علیه ایران به کنگره این کشور هشدار داد. این موضع باراک اوباما در حالی مطرح شد که دور بعدی مذاکرات ایران و 1+5 قرار است 29 آبان (20 نوامبر) در ژنو برگزار شود. مذاکرات بعدی سومین دور از مذاکرات، پس از روی کار آمدن حسن روحانی در کسوت رییسجمهوری ایران است. همچنین صحبتهای باراک اوباما پس از انتشار گزارش آژانس انرژی اتمی است که در آن آمده ایران طی سه ماه گذشته تاسیسات هستهای خود را توسعه نداده است. ایران براساس تفاهمنامهای اجازه بازدید از تاسیسات اراک را به آژانس انرژی اتمی داده. تاسیسات آب سنگین اراک یکی از مناطق مورد بحث لوران فابیوس وزیر امور خارجه فرانسه در مذاکرات اخیر ایران و 1+5 بود. براساس گزارشها به دلیل مخالفت او مذاکرات بینتیجه ماند و به دور بعدی کشیده شد.
به گزارش بیبیسی، باراک اوباما با تاکید بر اینکه تصویب تحریمهای جدید میتواند «پیامدهایی ناخواسته» به دنبال داشته باشد، چنین اقدامی را مغایر با دیپلماسی خواند. او گفت: «بیایید ببینیم که ایرانیها تا چه حد خواستار حل دیپلماتیک و مسالمتآمیز این مساله هستند.» اوباما افزود: «گزینههای نظامی همواره دشوار بوده و پیامدهای ناخواستهای دارند. در مورد ایران نیز شرایط تفاوتی نمیکند.» اوباما تاکید کرد: «اگر ما درباره بهکارگیری دیپلماسی جدی هستیم، نیازی نیست که تحریمهای جدیدی به تحریمهای فعلی بیفزاییم.» این سخنان اوباما در حالی گفته شده که شماری از سناتورها و نمایندگان آمریکایی خواستار اعمال تحریمهای جدید علیه ایران هستند و کمیته بانکداری سنا به تازگی طرح جدیدی را برای تحریم بیشتر ایران در دست بررسی قرار داده است.
همچنین رییسجمهوری آمریکا و نخستوزیر انگلیس تلفنی درباره آخرین تحولات برنامه هستهای ایران و مذاکرات این کشور با گروه 1+5 گفتوگو کردند. کاخسفید اعلام کرد «باراک اوباما و دیوید کامرون بر حمایت خود از مذاکرات کشورهای عضو گروه 1+5 با ایران تاکید کردند.»
کری: در ژنو به توافق «بسیار نزدیک» شدیم
پس از تاکید باراک اوباما رییسجمهوری آمریکا به توقف تحریمها علیه ایران، وزیر امور خارجه آمریکا هم تاکید کرده «هرگونه تحریم جدیدی علیه ایران مذاکرات را مختل میکند.» جان کری عنوان کرده «قدرتهای جهانی و ایران در مذاکرات ژنو به توافق بسیار نزدیک شدند.» او گفت: «هرگونه توافق مذاکراتی با ایران مصون از شکست خواهد بود و تضمین خواهد کرد که تهران به توانایی ساخت سلاح هستهای دست نمییابد.» به گزارش ایسنا، جان کری عنوان کرد: «دولت باراک اوباما زمان میخواهد تا درباره توافقی با ایران مذاکره کند که از منافع آمریکا و اسراییل در منطقه محافظت میکند و تضمین میکند که ایران به سلاح هستهای دست نخواهد یافت.» وزیر امور خارجه آمریکا گفت: «چند دقیقه قبل از این گفتوگوی تلویزیونی با بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسراییل گفتوگو کرده است تا به او اطمینان دهد، واشنگتن نگرانیهای عمیق آنها درباره برنامه هستهای ایران را درک میکند.» کری گفت: «در حالیکه دولت اوباما از کنگره میخواهد اعمال تحریمهای جدید علیه ایران را در مدتی که مذاکرات ادامه دارد به تعویق بیندازد، اسراییل خواستار تشدید تحریمها علیه ایران است.» وزیر امور خارجه آمریکا گفت: «ایران احتمالا هرگونه تحریم جدید از جانب آمریکا را یک اقدام فاقد حسننیت تلقی خواهد کرد.» کری افزود: «تحت توافق پیشنهادی در زمینه برنامه هستهای ایران بخش کوچکی از 45 میلیارد دلار داراییهای مسدود شده ایران ممکن است آزاد شود. زیرا باید دست به کاری زد تا ارزش این را داشته باشد که آنها بگویند: بله، ما برنامهمان را همان جایی که امروز هست متوقف میکنیم و عقب میرانیم.» او گفت: «روند تحریمها تحت توافقنامه پیشنهادی با ایران واقعا برداشته نمیشود و 95درصد تحریمهای فعلی در جایش باقی میماند.»
همچنین کری روز چهارشنبه به اعضای کمیته بانکداری سنای آمریکا گفته بود: «اگر تحریمهای اقتصادی بیشتری علیه ایران تصویب شود، آمریکا ممکن است شرکای مذاکراتیاش را از دست دهد.» این صحبت کری در پاسخ به برخی از قانونگذاران مجلس نمایندگان آمریکا بوده که معتقدند «واشنگتن باید موضع سرسختانهتری را در قبال ایران اتخاذ کند.» به گزارش «رویترز» پس از انتشار گزارش تازه آژانس بینالمللی انرژی اتمی درباره ایران نخستوزیر اسراییل تاکید کرد که «از این گزارش و محتویات آن، چندان تحتتاثیر قرار نگرفته است.» بنیامین نتانیاهو، دقایقی کوتاه پس از انتشار این گزارش، طی یک سخنرانی در «تلآویو» مدعی شد: «ایرانیها نیازی به نصب سانتریفیوژهای جدید ندارند؛ امکاناتی که تاکنون به دست آوردهاند برای تولید بمب اتم کفایت میکند.»
آژانس: توقف توسعه فعالیتهای هستهای ایران
پس از دور دوم مذاکرات در ژنو دوشنبه هفته گذشته مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی به ایران سفر کرد، نتیجه این سفر هم امضای تفاهم نامهای میان علی اکبر صالحی و یوکیو آمانو بود که براساس آن ایران با بازدید آژانس از رآکتور آب سنگین اراک و معدن گچین موافقت کرد. نهایتا روز پنجشنبه 23 آبان آژانس آخرین گزارش خود در سال 2013 را درباره برنامه هستهای ایران در اختیار 35 عضو شورای حکام قرار داد. آژانس در گزارش فصلی خود اعلام کرده که در طول سهماه گذشته تنها چهار سانتریفیوژ جدید غنیسازی در تاسیسات نطنز آغاز به کار کرده. براساس این گزارش، در این مدت سانتریفیوژ تازهای در تاسیسات غنیسازی فردو آغاز به کار نکرده. آمانو در این گزارش، از چارچوب همکاریای که آژانس اخیرا با ایران امضا کرده است، بهعنوان «گامی مهم» یاد کرده است. در خلاصه گزارش عدمانحراف در فعالیتهای هستهای ایران که تحت پادمانهای آژانس است، تایید شده. در این گزارش آمده «در این چارچوب آژانس و ایران توافق کردند که برای فعالیتهای راستی آزمایی آژانس درباره حل و فصل همه مسایل گذشته و کنونی همکاری کنند و ایران اقدامات عملی اولیه را در سهماه آینده به کار خواهد بست؛ هرچند آژانس در وضعیتی قرار ندارد که درخصوص فقدان فعالیتها و مواد هستهای اعلام نشده اطمینان موثقی ارایه دهد، بنابراین نمیتواند نتیجهگیری کند که تمامی مواد هستهای در ایران برای فعالیتهای صلحآمیز هستند.» یوکیو آمانو، در این گزارش در بخشی با عنوان تحولات عمده ضمن اشاره به امضای بیانیه مشترک میان ایران و آژانس، از افزایشنیافتن میزان UF6 غنیشده تا سقف پنجدرصدی ایران نسبت به گزارش قبلیاش خبر داده است و اعلام کرده که میزان UF6 غنیشده تا 20درصد همچنان کمتر از 200کیلوگرم است و همچنین سانتریفیوژهای IR-2m بیشتری نیز در نطنز نصب نشده است. قرار است این گزارش در آخرین نشست شورای حکام در سال جاری میلادی که این هفته آغاز به کار میکند، مورد بررسی قرار گیرد. این نخستین گزارش فصلی آژانس است که پس از روی کارآمدن دولت «حسن روحانی» رییسجمهوری ایران منتشر میشود. در همین باره علیاکبر صالحی رییس سازمان انرژی اتمی عنوان کرده «روند مذاکرات ایران و آژانس خیلی خوب بوده است.» بهروز کمالوندی سخنگوی سازمان انرژی اتمی هم با یادآوری امضای بیانیه مشترک بین ایران و آژانس بینالمللی انرژی اتمی گفته «بازدید از کارخانه تولید آب سنگین اراک میتواند قبل از 20آذر و آغاز دور جدید مذاکرات کارشناسی ایران و آژانس صورت گیرد.»
لاوروف: امیدواریم شرکای ما اهمیت توافق با ایران را درک کنند
از سوی دیگر روز پنجشنبه سرگئی لاوروف در کنفرانسی مطبوعاتی گفت: «در مذاکرات ژنو، گروه 1+5 سند مشترکی تنظیم نکرد و طرحی آمریکایی تهیه شد که ایران با آن موافقت کرد.» به گزارش «ایرنا» وزیر امور خارجه روسیه افزود: «به اتفاق سایر اعضای 1+5 از این طرح حمایت کردیم اما اگر همه شرکتکنندگان از آن پشتیبانی میکردند تایید میشد و شروع به اجرای توافقهای قیدشده در آن میکردیم.» لاوروف با بیان اینکه «همزمان با ترک ژنو اصلاحیهای درباره این طرح ارایه شد ولی آن را ندیدیم» گفت: «امیدواریم شرکای ما اهمیت توافق با ایران را درک کنند و سندی را که درباره برنامه هستهای ایران تنظیم میکنند، با توافق گروهی باشد.»
ظریف: هرگونه توافقی باید براساس احترام متقابل و موضع برابر باشد
از سویی وزیر امور خارجه کشورمان گفت: «مهم این است که هرگونه توافقی که مورد رضایت ایران نباشد و حقوق مردم را به رسمیت نشناسد و براساس احترام متقابل و موضع برابر نباشد، علیالقاعده شانسی برای موفقیت ندارد.» او دیروز در حاشیه مراسم ترحیم مادر محمدعلی نجفی رییس سازمان میراث فرهنگی، در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه جان کری وزیر امور خارجه آمریکا مدعی شده «ایران مذاکرات اخیر ژنو را برهم زده است»، گفت: «فکر میکنم دوستان هر قدر تلاش کنند نمیتوانند واقعیتی را که آنجا اتفاق افتاده، تغییر دهند.»
این در حالی است که محمدجواد ظریف در صفحه توییتر خود خطاب به جان کری نوشت «آقای وزیر! آیا این ایران بود که شب پنجشنبه بیشتر از نیمی از پیشنویس ایالات متحده آمریکا را تغییر داد؟ و صبح جمعه نیز علیه این پیشنویس اظهارنظر عمومی کرد؟»ظریف در حاشیه این مراسم همچنین افزود: «خبرهای روز پنجشنبه و جمعه نشان میدهد که هفته گذشته چه اتفاقی افتاده است.» او با بیان این نظر که «به نتیجه مذاکرات امیدوارم زیرا بدون امید نمیتوان زندگی کرد» گفت: «این امیدواری مخالف این نیست که با چشم باز و واقعبینی برخورد کنیم.»قرار است روز سهشنبه محمدجواد ظریف برای ارایه دستاوردهای مذاکرات ژنو2 در کمیسیون امنیت ملی مجلس حضور یابد. پیش از این دور دوم مذاکرات ایران و 1+5 با حضور غیرقابل پیشبینی وزرای امور خارجه پنج عضو دایم شورای امنیت و آلمان پس از سه روز مذاکرات سخت و نفسگیر پایان یافت. کاترین اشتون مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و سخنگوی گروه 1+5 و محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه و مسوول تیم مذاکرهکننده هستهای ایران این مذاکرات را سازنده خواندند.
شرق، علی ذهابی